Бизнесээс бизнес рүү

2024/05/17 0

Уул уурхайд түшиглэсэн эдийн засгийн суурьтай Монгол Улс уул уурхайн бус бүтээгдэхүүнээр зах зээлээ тэлэх зорилготой. Энэ хүрээнд Европын Холбоотой хамтран Монгол Улсад гадаад худалдааг хөгжүүлэх ITDM төслийг эхлүүлээд байна. “Хамын ажиллагаа тогтоосны 35 жилийн ой тохиож байна. Бид уламжлал болгон жил бүр уулзалтаа хийж, хамтын ажиллагааныхаа үр дүнг хуваалцдаг билээ” хэмээн Европын Холбооноос Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Аксель Никэйз Европын Холбооны санхүүжилтээр хэрэгжиж буй Монгол Улсад гадаад худалдааг хөгжүүлэх төслөөс /ITDM/ зохион байгуулсан “Европын Холбооны худалдааны өдөр-2024” арга хэмжээний нээлтээр хэлсэн. Түүний хэлснээр бизнесээс бизнес рүү чиглэсэн үйл ажиллагаа хэрэгжүүлэх нь маш чухал төдийгүй “Монгол Улс, Европын Холбооны хамтын ажиллагааны зорилго” гэдгийг чухалчилсан.

“Европын Холбооны худалдааны өдөр-2024”-өөр “Худалдааг хөнгөвчлөх, гадаад худалдааны бодлогын хэвийн төлөв”, “Экспортын хөгжлийн талаарх хувийн хэвшлийн хэтийн төлөв” сэдэвт салбар хуралдаануудыг өрнүүлсэн.

Монгол Улсын Их Сургуулийн Бизнесийн сургуулийн захирал Н.Батнасангийн хэлснээр 2023 онд “Дэмжих гэх тодотголтой эхэлж байсан TRAM төсөл амжилттай хэрэгжсэний дүнд өдгөө дараагийн шат эхэлж ХӨГЖҮҮЛЭХ чиглэлд ITDM анхаарлаа хандуулж байна”.

Элчин сайд Аксель Никэйз хэлэхдээ өдгөө ЕХ руу нийлүүлэгдэж буй Монголын бараа, бүтээгдэхүүний 62 хувь нь татварын ямар нэг хөнгөлттэй нэвтэрж буй бөгөөд дийлэнхийг нь ноос, ноолуур салбараас хангаж байна гэв. ITDM төслийн бас нэг зорилго нь олон улсын стандартад нийцсэн бараа, бүтээгдэхүүнүүдийг улс хоорондын зах зээлд нийлүүлж, бизнесүүдийг өргөжүүлэн хөгжүүлэх, худалдааны процессийг дижиталчлах, техникийн туслалцаа, дэмжлэг үзүүлэхэд чиглэж байна. ГХЯ-ны Гадаад худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны газрын захирал Г.Өлзийсайхан “Худалдааны итгэлт түншүүдийн нэг Европын Холбоо уур уурхайн бус бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжин ажиллаж буйд талархал илэрхийлье. Хөнгөлөлтийн ерөнхий систем (GSP+)-ийн дагуу Монгол Улсад олгодог тарифын хөнгөлөлтийг 2027 он хүртэл сунгасан” гэдгийг мэдэгдээд манай улсын талаас үйлчилгээ худалдааны салбарт илүүтэй анхааран ажиллах төлөвлөгөөтэй байгаагаа дуулгалаа.

“Европын Холбооны худалдааны өдөр-2024” арга хэмжээгээр МҮХАҮТ-ын Ерөнхийлөгч Д.Энхтүвшин Европын Холбооны төлөөллүүдэд талархал илэрхийлээд энэхүү арга хэмжээнд ийнхүү олноороо хүрэлцэн ирсэн нь ITDM төслийн ач холбогдлыг илэрхийлж байгааг онцоллоо. Тэрбээр “Монголын Худалдааг дэмжих ТРАМ төсөл нь Монгол Улсын эдийн засгийг төрөлжүүлэх, уул уурхайн бус бараа, бүтээгдэхүүний экспортыг нэмэгдүүлэх чиглэлд Монголын 100 гаруй жижиг дунд үйлдвэрлэгч аж ахуйн нэгжүүдийг чадавхжуулан Европын Холбооны улсууд руу тухайлан ХБНГУ руу ГҮҮРээ тавьж чадсан билээ. Уг төслийн үр дүнд экспортын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй бичил жижиг, дунд аж ахуйн нэгжүүд болон бизнес эрхлэгчид кластерын зохион байгуулалтад орж экспортын зах зээлд өрсөлдөх боломжтой болсон. Дотоодын үйлдвэрлэгчдийн өрсөлдөх чадварыг сайжруулах, тогтолцоог боловсронгуй болгохын тулд экспортын эрэлтийг хангах нийлүүлэлтийн системийг бий болгох хэрэгтэй бөгөөд үүнд холбогдох төрийн байгууллагууд ба нэмүү өртгийн сүлжээнд оролцогч талуудын оролцоо, хамтын ажиллагаа нэн чухал юм” гэлээ. Түүнчлэн экспортын хилийн доторх, хил дээрх, хилийн гаднах асуудал ба экспортын гол салбаруудын асуудлуудыг цогцоор нь багтаасан стратегийг төр хувийн хэвшил хамтран гаргаж хэрэгжүүлэх шаардлага тулгарч байгааг МҮХАҮТ-ын Ерөнхийлөгч дурдаад уул уурхайн бус экспортын боловсруулалтыг шат ахиулж, экспортыг дэмжихэд чиглэсэн гадаад худалдааны санхүүгийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хөгжүүлэх, экспортын гол түүхий эдийн агуулахын тогтолцоо ба агуулахын санхүүжилт, хүртээмжтэй санхүүжилтийн зах зээлийн тогтолцоог бүрдүүлэх хэрэгцээг тодотгосон.
Ийнхүү МҮХАҮТ экспорт, худалдааг нэмэгдүүлэх чиглэлд идэвхтэй оролцогч тал байж Монгол Улс дахь Европын Холбооны Төлөөлөгчийн газартай хамтран ажиллахаа илэрхийлсэн юм.

Мөн уг арга хэмжээнд хүрэлцэн ирсэн зочдод “Монгол Улсын гадаад худалдааг хөгжүүлэх” төслийн танилцуулгыг ITDM төслийн үндсэн зөвлөх Карл Круг дэлгэрэнгүй танилцууллаа. Түүний хэлснээр ITDM төсөл ногоон, тогтвортой, хүртээмжтэй хөгжлийг дэмжих үндсэн зорилгоос гадна тогтвортой шинэлэг салбаруудад чиглэсэн худалдааны бодлогын үр нөлөөг нэмэгдүүлэх, ЕХ болон бүс нутгийн зах зээлд ЖДҮ-ийн худалдааны үр ашгийг нэмэгдүүлэх гэсэн хоёр тусгай зорилт агуулж байгаа аж.

Төслийг цаашид хэрэгжүүлэхэд хувь нэмрээ оруулах саналуудыг зохион байгуулагчдын зүгээс хүлээн авах платформыг ашиглан санал бүрийг сонсож, хариу өгөх, улмаар төсөлд тусгах зэргийг хийхээр төлөвлөж байгаагаа дуулгалаа.

Арга хэмжээнд оролцогчдын зүгээс гарч байгаа нийтлэг саналууд дунд